🦧 Chmura Przy Powierzchni Ziemi

W XX w. dotarliśmy na Księżyc. Umieszczamy w kosmosie stacje orbitalne, na których są prowadzone badania naukowe. Wysyłamy bezzałogowe sondy kosmiczne, za pomocą których zbieramy informacje na temat najbliższych Ziemi planet. Wiemy, że warunki na innych planetach Układu Słonecznego uniemożliwiają rozwój organizmów.
Poszarpany wał szkwałowy z licznymi strzępkami chmur, wskazujący na występowanie bardzo silnych porywów wiatru związanych z prądem zstępującym burzy. (fot. Grzegorz Zawiślak) Jednym z ostatnich symptomów wskazujących na możliwość pojawienia się gwałtownej burzy jest wał szkwałowy, żargonowo nazywany chmurą szelfową. Chmura ta często wzbudza konsternację oraz świadomość nadciągającego zagrożenia, dzięki czemu wiele osób nie ryzykując postanawia schronić się w bezpiecznym miejscu, co jest zachowaniem jak najbardziej prawidłowym. Czasami jednak jest już za późno, zwłaszcza jeśli burza przemieszcza się dość szybko, a wał szkwałowy wyłaniając się nad lasem czy budynkami pozostawia jedynie minuty na znalezienie schronienia. Nie każdy wał szkwałowy wiąże się z wystąpieniem gwałtownych, niszczących zjawisk atmosferycznych, lecz zdecydowana większość – poprzedza wystąpienie zjawisk, które potencjalnie mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia (wszakże najczęściej towarzyszy burzy). Jego obecność nie może być zatem bagatelizowana. W poniższym artykule opisane zostaną wały szkwałowe – przede wszystkim ich wygląd oraz jego cechy charakterystyczne, a także sposób powstawania. Charakterystyka wałów szkwałowych Nadciągający wał szkwałowy (fot. Jan Jakóbczak) Wał szkwałowy nad Krakowem. (fot. Anna Kłosińska) Wał szkwałowy towarzyszący niewielkiej liniowej formacji konwekcyjnej nie przynoszącej wyładowań atmosferycznych. (fot. Igor Laskowski) Wał szkwałowy towarzyszący chmurze kłębiastej deszczowej (łac. Cumulonimbus arcus) jest zwykle podłużną, poziomą, nisko zawieszoną chmurą przypominającą klin lub taran, często nachyloną pod pewnym kątem do powierzchni terenu, przypominając nieraz nawet spodek kosmiczny. Sam w sobie nie jest groźny, jednak może być on zapowiedzią wystąpienia niebezpiecznych zjawisk. Umiejscowiony jest na czele przemieszczających się chmur konwekcyjnych i związany jest z ich frontem szkwałowym (ang. gust front). Najczęściej towarzyszy burzom wielokomórkowym, a zwłaszcza tym, których strefa czołowa jest ułożona liniowo lub łukowo. Wśród nich można wymienić długo „żyjące” burze wielokomórkowe generujące prostoliniowe (jednokierunkowe), niekiedy niszczące porywy wiatru, w tym linie szkwału z sygnaturą bow echo czy też rozległą burzę wielokomórkową derecho, ale towarzyszą również o wiele mniejszym układom liniowym. Oznacza to w rzeczywistości, że wały szkwałowe mogą towarzyszyć burzom o obszarze oddziaływania obejmującym od kilku do kilkuset kilometrów, a niekiedy nawet ponad tysiąc kilometrów długości. Wał szkwałowy może znajdować się również na czele (froncie szkwałowym) najgroźniejszego typu burzy – superkomórki burzowej. Jednak aby powstał wał szkwałowy, nie jest koniecznie istnienie burzy, rozumianej tutaj jako zjawisko któremu towarzyszą wyładowania atmosferyczne. Wał szkwałowy może znaleźć się na czele układów wielokomórkowych nie przynoszących wyładowań atmosferycznych, a zwłaszcza w warunkach napływu (adwekcji) chłodniejszej masy powietrza (polarnomorskiego lub arktycznego), które wypiera znajdujące się przed nim lżejsze powietrze cieplejsze. W takich warunkach (kształtowanych również przez dzienne nasłonecznienie wzmagające ruchy wznoszące powietrza) powstają liczne chmury (komórki) konwekcyjne przynoszące opad deszczu, łączące się w układy wielokomórkowe (często zorganizowane liniowo i nie generujące wyładowań), na czele których może przemieszczać się wał szkwałowy, nierzadko dość masywny. Cumulonimbus arcus może również znajdować się na czele burz, które w wyniku niesprzyjających warunków atmosferycznych uległy osłabieniu (nie generują wyładowań atmosferycznych, czyli błyskawic, piorunów). Czasami wały szkwałowe towarzyszą również chłodnemu frontowi atmosferycznemu, bez obecności burzy. Proces formowania się wałów szkwałowych Fotografia wału szkwałowego przechodzącego 17 czerwca 2016 r. na Podlasiu. Czarną linią oznaczono front szkwałowy (ang. gust front), jasnoniebieską – prąd zstępujący, czerwoną – prąd wstępujący. (fot. Grzegorz Zawiślak) Wał szkwałowy powstaje na czele nasuwających się chmur burzowych w wyniku oddziaływania chłodnego prądu zstępującego (chłodniejszego powietrza, któremu zwykle na powierzchni ziemi towarzyszy opad, często intensywny). Prąd ten, kierując się w stronę powierzchni ziemi, rozprzestrzenia się następnie w zależności od cech otaczającej go masy powietrza. Chłodniejsza, a zarazem cięższa masa powietrza związana z prądem zstępującym wślizguje się wtedy pod masę powietrza cieplejszego znajdującego się przed burzą, powodując jej wymuszone wznoszenie, ochłodzenie i następnie kondensację zawartej w niej pary wodnej (przejście pary wodnej ze stanu gazowego na stan ciekły). Jej efektem jest powstanie chmur budujących wał szkwałowy. Na styku tych różnych mas powietrza znajduje się powierzchnia frontu szkwałowego, która jest zwykle nachylona pod pewnym kątem w stosunku do powierzchni ziemi – podobnie jak dość znaczna część przemieszczających się wałów szkwałowych. Przykłady jak może ten proces wyglądać obrazują nagrania wykonane w technice poklatkowej (timelapse) – na przykład link 1, link 2. Wygląd zewnętrzny wałów szkwałowych Wał szkwałowy przemieszczający się nad Warszawą (fot. Artur Surowiecki) Wał szkwałowy jest podłużną, poziomą, nisko zawieszoną chmurą znajdującą się na czele chmur konwekcyjnych. W rzeczywistości przybierać może różne kształty – wały mogą być jedno lub kilkuwarstwowe, o niewielkiej rozciągłości, czy nawet sięgające powierzchni ziemi. Mogą być mniej lub bardziej regularne, poszarpane, lub też jedynie cząstkowe w zależności od stadium rozwoju. Kształt wału szkwałowego może być również zależny od uwarunkowań środowiskowych, w tym zwłaszcza ukształtowania oraz pokrycia terenu. Na obszarach podgórskich, gdzie podstawa chmur w stosunku do powierzchni terenu znajduje się nieco niżej, a ukształtowanie terenu sprzyja wymuszonym ruchom wznoszącym powietrza, obecność przy powierzchni ziemi strzępków chmur (tzw. scud cloud) nie wykazujących rotacji, a towarzyszących chmurze szelfowej jest dość częsta. Podobnie jak w przypadku większych kompleksów leśnych, nad którymi masa powietrza może charakteryzować się inną temperaturą powietrza i wilgotnością niż na otaczającym terenie. Niekiedy na takim obszarze wał szkwałowy może nawet „nasunąć się” na obserwatora. Efekt ten można zobaczyć na przykład w nagraniu: link Turbulentna, rozległa podstawa wału szkwałowego, nazywana przez łowców burz paszczą wieloryba (ang. whale mouth) (fot. Igor Laskowski) Podstawa chmury szelfowej jest często dość poszarpana i turbulentna, co świadczy o istnieniu dość wyraźnego uskoku wiatru (różnicy w prędkości i kierunku wiatru w małej odległości) wynikającego z interakcji powietrza chłodniejszego w obrębie burzy i cieplejszego znajdującego się przed nim. Z tego względu na czele burzy pod wałami szkwałowymi często można dostrzec pewną rotację w chmurach, lecz nie można pomylić tego zjawiska z trąbą powietrzną, która w obrębie wału szkwałowego nie występuje. Jeśli turbulentna i nieregularna podstawa chmury szelfowej jest dość wyraźna i rozległa, łowcy burz nazywają ją paszczą wieloryba (ang. whale mouth). Czy istnieje zatem możliwość określenia gwałtowności burzy (siły wiatru) na podstawie wyglądu i kształtu wału szkwałowego? Nie. Same cechy wizualne chmury szelfowej nie są wystarczające do stwierdzenia z dużą pewnością jak silny wiatr będzie towarzyszył burzy, ale istnieją pewne przesłanki wskazujące na to, że burza faktycznie może być gwałtowna. Jeśli wał szkwałowy przemieszcza się w stronę obserwatora dość szybko, jest poszarpany, mocno nieregularny (jak na pierwszym zaprezentowanym zdjęciu), z dużą ilością mniejszych lub większych strzępków chmur pod wałem kierujących się w górę, w stronę podstawy chmury – jest to wskazanie że burzy mogą towarzyszyć bardzo silne, niszczące porywy wiatru. Zwłaszcza jeśli obecne są wyraźne, ciemne chmury pyłu unoszone z ziemi w kierunku chmury, w tym również takie, w których można zaobserwować ruch wirowy (tornada szkwałowe – ang. gustnado). Przykład podobnego wału szkwałowego: Bogatynia – 19 lipca 2015 r. Masywny wał szkwałowy, który 26 lipca 2015 r. nadciągnął nad Konin (fot. Rafał Grzybowski) Nie istnieje więc ścisła korelacja pomiędzy masywnością wału szkwałowego i liczbą jego warstw a siłą burzy. W naszym kraju obserwowane były masywne i malownicze wały szkwałowe poprzedzające burze, które nie charakteryzowały się silnymi porywami wiatru (jak np. w Koninie w 2015 r. – zdjęcie obok – czy też na nagraniu wykonanym z Uniwesytetu w Oklahomie – link) z kolei huraganowe podmuchy mogą wystąpić również za niezbyt dobrze rozwiniętymi, jednowarstwowymi wałami szkwałowymi. Masywne, wielowarstwowe wały szkwałowe (składające się z kilku wyraźnych pasów) spotykane są jednak zwłaszcza w przypadku długo „żyjących” burz wielokomórkowych z wbudowanymi liniami szkwału (np. derecho), czasami również superkomórek burzowych, przynoszących również silne, huraganowe porywy wiatru prostoliniowego. Częstość występowania wałów szkwałowych Jednowarstwowy wał szkwałowy, który przemieszczał się 18 listopada 2015 r. w okolicach Opola (fot. Igor Laskowski) Wały szkwałowe w odniesieniu do odsetka obserwowanych burz w Polsce nie występują zbyt często – oficjalne pomiary na ten temat nie są prowadzone, jednak na podstawie doświadczeń autora, liczba chmur szelfowych kształtuje się przeciętnie na poziomie do kilku w roku w danym punkcie, natomiast w sprzyjających warunkach w ciągu roku można zaobserwować nawet do kilkunastu wałów szkwałowych. Powstawać mogą właściwie o każdej porze roku, przy czym z racji rocznego przebiegu występowania okresów z głęboką konwekcją – zdecydowanie częściej latem niż zimą. W okresie chłodnym wały szkwałowe są zwykle mniej rozbudowane (jednowarstwowe) niż latem. Podobieństwo z innymi chmurami Mechanizm powstawania wału rotorowego (ang. roll cloud). Niebieskie strzałki – chłodny prąd zstępujący, czerwone strzałki – ciepły prąd wstępujący. Pomiędzy nimi znajduje się front szkwałowy (ang. gust front). Źródło: Fotografia wału rotorowego przechodzącego nad miejscowością Węgry k. Opola (fot. Sebastian Kuhn) Bardzo podobną chmurą do wału szkwałowego jest wał rotorowy (ang. roll cloud), potocznie nazywany chmurą rolkową, gdyż przypomina kształtem rolkę lub rurę. Podobnie jak wał szkwałowy, znajduje się na czele frontów szkwałowych, jednak nie jest związany bezpośrednio z podstawą chmury burzowej. Zwykle widoczna jest również rotacja wokół osi chmury, wynikająca z istnienia uskoku wiatru spowodowanego interakcją cieplejszego powietrza unoszącego się nad chmurą oraz chłodniejszego prądu zstępującego pod nią, jednak nie jest możliwe pomylenie tego zjawiska z lejem kondensacyjnym. Wały szkwałowe mogą czasami być pomylone z chmurą stropową, będącą charakterystycznym elementem superkomórki burzowej. Chmury stropowe, z których to powstają typowe, mezocyklonalne trąby powietrzne, zwykle zlokalizowane są na w południowej i południowo-zachodniej części superkomórki burzowej, w miejscu napływu chwiejnego powietrza do wnętrza burzy. Wały szkwałowe znajdują się natomiast w przedniej części burzy (na froncie szkwałowym, zwykle we wschodniej części superkomórki) i zazwyczaj nie wykazują cech rotacji. Podsumowanie Obecność wału szkwałowego na czele formacji konwekcyjnej, w tym zwłaszcza burzy generującej wyładowania atmosferyczne nie jest niczym niezwykłym (a już na pewno nie anomalią pogodową!), jednak powinna uzmysłowić ryzyko wystąpienia gwałtownych zjawisk. Istnieje możliwość rozpoznania wału szkwałowego nawet z dużej odległości, co może dać sporo czasu na przygotowanie się do nadejścia burzy, a zwłaszcza schronienie się w bezpiecznym miejscu. Jednak jak już wspomniano na początku artykułu, czasami może być za późno, jeżeli burza przemieszcza się dość szybko a możliwości obserwacji nieba są ograniczone. Dlatego same grzmoty, zwłaszcza powtarzające się i nasilające się, zwłaszcza z kierunku, z którego burza nie może być obserwowana (np. ze względu na przeszkody terenowe) powinny być alarmujące. Każda burza jest niebezpieczna – od momentu gdy chmura konwekcyjna przynosi wyładowania atmosferyczne, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia.
Piętro chmur niskich – od ziemi do 2500 m Stratus (St) – chmura warstwowa zaczynająca się blisko powierzchni ziemi (70-300 m), zbudowana z drobnych kropelek wody, nie dająca opadów poza słabą mżawką lub śniegiem ziarnistym. Przez cienką chmurę St widoczna jest okresami tarcza Słońca. Gatunki: •-nebulosus (neb) – nieprzejrzysta Teoria Hydrologia i locja Chmury Hydrologia i locja Chmury widzimy codziennie, czasem przykrywaj całe niebo, innym razem ledwie są widoczne, potrafią być śnieżnobiałe lub ciemnogranatowe, w lecie przynoszą śnieg w zimie deszcz. Wyróżniamy kilka rodzajów chmur, warto poznać ich zachowanie, bo często pozwala to przewidywać pogodę. Cirrus (Ci) Cirrus (Ci) Chmura pierzasta w kształcie białych włókien, nitek, ławic lub wąskich pasm o jedwabistym wyglądzie. Najczęściej występują w postaci cienkich włókien, prawie prostolinijnych, nieregularnych zagiętych lub poplątanych chaotycznie ze sobą. Niekiedy mają charakterystyczne zagięcia do góry w kształcie haczyków. Występują też w ławicach tak gęstych, że wydają się szarawe, mimo iż chmury cirrus są bardziej białe niż jakiekolwiek inne, znajdujące się w tej samej części nieba. Ten rodzaj chmur może nawet lekko zasłonić Słońce, rozmywać jego zarysy, a czasem zasłonić zupełnie. Człony chmur cirrus są niekiedy ułożone w szerokie równoległe pasma, które wydają się być zbieżne ku widnokręgowi. Rzadziej chmury cirrus ukazują się w kształcie małych, zaokrąglonych kłaczków mniej lub bardziej rozrzuconych, lub w postaci zaokrąglonych wieżyczek o wspólnej podstawie. Gdy Słońce zachodzi, chmury cirrus, położone wysoko na niebie, zmieniają barwę na żółtą, później na różową i w końcu na szarą. O wschodzie kolejność barw jest odwrotna. Cirrus składa się z małych i znacznie rozproszonych kryształków lodu, sunie po niebie majestatycznie, na oko powoli, w rzeczywistości z szybkością 70 km/h i więcej. Cirrus powoduje opady, które nigdy nie osiągają powierzchni ziemi. Cumulonimbus (Cb) Cumulonimbus (Cb) Chmura kłębiasta, deszczowa występuje jako potężna chmura o dużej rozciągłości pionowej w kształcie góry lub wielkich wież. Przynajmniej część jej wierzchołka jest zazwyczaj gładka, włóknista lub prążkowana i prawie spłaszczona. Część ta rozpościera się w kształcie kowadła lub rozległego pióropusza. Poniżej podstawy, często ciemnej, niejednokrotnie występują niskie, postrzępione chmury połączone z podstawą lub oddzielone od niej. chmury cumulonimbus mogą występować jako odosobnione lub w postaci długiego szeregu połączonych chmur, przypominającego rozległą ścianę. Górna część chmury jest niekiedy połączona z chmurami altostratus i nimostratus. U dołu mogą występować zwisające wypukłości (mamma) i smugi opadów deszczu (virga). Chmury cumulonimbus składają się z kropelek wody, a w górnej wypiętrzonej części również z kryształków lodu, zawiera też często płatki śniegu, krupy lub grad. Krople wody i deszczu mogą być silnie przechłodzone. Chmura jest zwiastunem frontu zimnego, przynosząc obfite acz przelotne opady deszczu, śniegu lub gradu, którym mogą towarzyszyć grzmoty i błyskawice. Towarzyszą im często silne szkwały. Cumulus (Cu) Cumulus (Cu) Chmura kłębiasta, występuje jako oddzielne, na ogół gęste chmury o ostrych zarysach, rozwijające się w kierunku pionowym, w kształcie pagórków, kopuł wież, których górna, początkująca część przypomina często kalafior. Chmury cumulus mogą występować jednocześnie w różnych stadiach pionowego rozwoju, a więc mogą mieć również małą rozciągłość pionową i wyglądać jak spłaszczone . Niekiedy mają bardzo postrzępione brzegi, przy czym ich zarysy ulegają szybkim zmianom. Chmury o umiarkowanym pionowym rozwoju ustawiają się niekiedy w szeregi prawie równoległe w kierunku wiatru. Oświetlane przez Słońce partie chmur są przeważnie lśniącą białe. Podstawa ich jest stosunkowo ciemna i prawie pozioma. Cumulus składa się z głównie z kropelek wody, a przy niskich temperaturach także z kryształków lodu. Cumulusy przynoszą często opady. Stratus (St) Stratus (St) Chmura niska warstwowa, na ogół szara warstwa chmur o dobrze zaznaczonej dolnej powierzchni, która może być sfalowana. Czasami jest obserwowana w postaci fragmentów o zmieniających się wymiarach i jasności, mniej lub bardziej połączonych, bądź też w postaci strzępów szybko zmieniających kształt i jasność., czy postrzępionych ławic. Występuje najczęściej jako mglista, szara i prawie jednostajna warstwa, mająca tak niską podstawę, że zasłania wierzchołki wzgórz i wysokich budowli. Chmury stratus może być tak cienka, że zarysy Słońca i Księżyca są przez nią dobrze widoczne. Innym razem przybierają groźny wygląd. Stratus składa się z kropelek wody, czasami pomieszanej z igiełkami lodu lub ziarnistym śniegiem. Przynosi na ogół długotrwałe opady, mżawkę, niekiedy słupki lodu lub ziarnisty śnieg. Stratocumulus (Sc) Stratocumulus (Sc) Chmura kłębiasta, warstwowa występuje jako szara lub biaława ławica warstw chmur, mająca prawie zawsze ciemne części, złożona z zaokrąglonych brył, walców itp., połączonych ze sobą lub oddzielonych i nie mających włóknistego wyglądu. chmury stratocumulus składają się z członów podobnych do członów altocumulus, lecz położonych niżej, więc pozornie większych. Wielkość i grubość chmur stratocumulus zmienia się w szerokich granicach. Niekiedy człony chmur mają postać walców, oddzielonych pasmami czystego nieba. Statocumulus składa się z małych kropelek wody, pomieszanej często z miękką krupą lub płatkami śniegu. Chmury stratocumulus dają niekiedy opad o słabym natężeniu w postaci deszczu, śniegu lub krup śnieżnych. Nimbostratus (Nb) Nimbostratus (Nb) Szara warstwa chmur, często ciemna wręcz czarna, o wyglądzie rozmytym wskutek opadów ciągłego deszczu lub śniegu, który w większości dochodzi do Ziemi. Dolna powierzchnia chmury nimbostatus jest często całkowicie lub częściowo zasłonięta przez niskie, postrzępione chmury, które szybko zmieniają kształty, początkowo są złożone z oddzielnych jednostek, potem mogą łączyć się ze sobą i chmurą nimbostarus. Chmury nimbostartus składają się z kropelek wody (niekiedy przechłodzonej) oraz kryształków i płatków śniegu. Jest ona tak gruba, że całkowicie przesłania Słońce. Znajduje się od 1 km od powierzchni i potrafi się tak ciągnąć do 7 km. Opad towarzyszący, czyli śnieg lub deszcz, ma najczęściej charakter ciągły. Altostratus (As) Altostratus (As) Chmura średnia warstwowa, występująca jako płat lub warstwa chmur szarawych lub niebieskawych o wyglądzie prążkowym, włóknistym lub jednolitym, pokrywająca niebo całkowicie lub częściowo. Miejscami warstwa ta jest tak cienka, że słońce jest widoczne, jak przez matowe szkło. Chmury altostratus charakteryzuje się prawie zawsze dużą rozciągłość pozioma (do kilkuset kilometrów) i pionowa (do kilku kilometrów). Mogą składać się z dwóch lub więcej warstw ułożonych na różnych poziomach, niekiedy połączonych ze sobą. Altostratus składa się z kropelek wody w części dolnej i kryształków lodu w części górnej a w części środkowej z mieszaniny tych składników. Altostratus daje opady, które można obserwować w postaci smugi poniżej jej podstawy (tzw. virga), wskutek czego dolna powierzchnia chmury może przybrać wygląd postrzępiony. Gdy opady sięgają powierzchni Ziemi, mają one zwykle charakter ciągły i występują w postaci deszczu, śniegu lub ziaren lodowych. Altocumulus (Ac) Altocumulus (Ac) Chmura średnia, kłębiasta, biała lub szara warstwa albo ławica chmur, na ogół wykazująca cienie, złożona z rozległych płatów, wydłużonych równoległych walców itp.,które mogą być rozdzielone pasmami czystego nieba. Płaty chmur altocumulus są często obserwowane równocześnie na dwóch lub więcej poziomach. Chmury te występują również w postaci ławic, mających kształt soczewki lub migdała, często bardzo wydłużonych, o wyraźnych zarysach. Pewne rodzaje chmur altocumulus przybierają kształty małych odosobnionych kłaczków, których dolne części są nieco postrzępione, chmurom tym towarzyszą często włókniste smugi. Również rzadko altocumulus ma wygląd szeregu wieżyczek wyrastających ze wspólnej podstawy. Chmury altocumulus są zbudowane zasadniczo z kropelek wody, chociaż przy niskich temperaturach występują w niej również kryształki lodu. Cirrostratus (Cs) Cirrostratus (Cs) Chmura wartswowo-pierzasta występująca jako przejrzysta biaława zasłona z chmur o włóknistym lub gładkim wyglądzie, pokrywająca niebo całkowicie lub częściowo. Zasłona chmur cirristratus może być prążkowana lub przybierać wygląd mglisty. Brzeg chmur jest niekiedy ostro zarysowany, lecz częściej zakończony chmurami cirrus na kształt frędzli. Chmury cirrostratus nigdy nie są na tyle gęste, by przeszkodzić w rzucaniu cieni przez przedmioty znajdujące się na powierzchni Ziemi, z wyjątkiem sytuacji, gdy Słońce jest nisko nad widnokręgiem. Uwagi dotyczące barw chmur cirrus są dłużej mierze słuszne dla chmur cirrostratus. Cirrostratusy zbudowane są pełnych, małych kryształków lodu, znacznie rozproszonych . Są to chmury która znajdują się dość daleko od powierzchni Ziemi tzn. około 8-10 km. Cirrocumulus (Cc) Cirrocumulus (Cc) Chmura kłębiasto-pierzasta, występuje w postaci cienkiej białej ławicy, płat lub warstw chmur bez cieni, złożona z małych członów połączonych ze sobą lub oddzielonych w kształcie ziaren, zmarszczek. Płaty chmur wykazują jeden lub dwa kierunki sfalowania. czasem płaty mogą mieć zaokrąglone przerwy, rozmieszczone dość regularnie, tak że chmury przypominają sieć lub plaster miodu. Chmury cirrocumulus są zawsze na tyle przejrzyste, że umożliwiają określenie położenia Słońca i Księżyca. Składają się z małych kryształków lodu lub silnie przechłodzonych kropel wody albo mieszaniny tych składników. Występowanie zwiększonej zawartości ozonu przy powierzchni Ziemi jest zjawiskiem niekorzystnym, ponieważ wywołuje podrażnienie oczu, dróg oddechowych i duszności. Tworzenie przez ozon warstwy w stratosferze jest zjawiskiem korzystnym, ponieważ ozon chroni nas przed promieniowaniem UV
Człowiek spoglądał na chmury od chwili, gdy zszedł z drzewa na ziemię, a może i jeszcze wcześniej. Często pogoda była decydującym elementem przetrwania, więc jej przewidywanie mogło stanowić o losach grupy, watahy czy plemienia. Dla lepszego uporządkowania wiedzy o chmurach zaczęto je klasyfikować, dzielić, grupować, a przede wszystkim opisywać. Tekst i zdjęcia Marek Zwierz Zanim chmury pojawiły się w naukowych publikacjach musiało minąć jednak sporo czasu. Pierwsza praca „O formach chmur” ukazała się w 1802 roku w Annałach Meteorologicznych Republiki Francuskiej. Równolegle i niezależnie brytyjski aptekarz, Luke Howard, przedstawił pierwszą i do dzisiaj aktualną klasyfikację chmur – cirrus, stratus i cumulus oraz ich kombinacje jak np. cirrostratus lub stratocumulus. Chyba najnowsze dzieło z tej dziedziny to raporty końcowe z posiedzeń komisji do spraw rewizji Międzynarodowego Atlasu Chmur z lat 2013-2016. To z tego okresu pochodziły doniesienia prasowe o dodaniu nowych rodzajów chmur do rejestru. Międzynarodowy Atlas Chmur składa się z dwóch tomów. Pierwszy to 180 stronicowy Manual Obserwacji Chmur i Innych Meteorów. W meteorologii meteorami, a dokładniej hydrometeorami, nazywane są opady wody w każdej postaci od mgły przez deszcz aż po śnieg i grad. W drugim tomie podane są przykłady różnych chmur i zjawisk meteorologicznych. Obowiązujący aktualnie Atlas Chmur jest po prostu serwisem internetowym. Ludzie koniecznie chcą wszystko segregować i szufladkować, a przyroda żadnym granicom nie chce się poddawać. Przykładem niech będzie tutaj choćby piętrowy podział chmur. Ziemia nie jest okrągła. To znaczy Ziemia nie jest idealną kulą. W przybliżeniu ma kształt kuli spłaszczonej na biegunach. Także atmosfera nie jest rozłożona na jej powierzchni równomiernie. Na biegunach jest cieńsza, a w okolicy równika najgrubsza. Już choćby z tego powodu nie można ustalić jednoznacznych granic dla poszczególnych pięter chmur. Mimo tych trudności sklasyfikowano trzy piętra chmur. Najniższe zaczyna się na powierzchni Ziemi i dochodzi do wysokości dwóch kilometrów. To chmury niskie. Chmury piętra średniego zaczynają się na wysokości dwóch kilometrów, ale określenie ich górnej granicy nie jest już takie proste. W średnich szerokościach geograficznych, do których zalicza się Polska i Bałtyk, granica ta przebiega na wysokości 7 km. W rejonach polarnych jest dużo niższa i wynosi 4 km. W tropikach warstwa ta sięga do 8 km. W ten sposób już mamy zróżnicowaną dolną granicę chmur wysokich. Sięgają one do górnej granicy troposfery, czyli do 8 km w okolicach podbiegunowych, do 13 km w średnich szerokościach i do 18 km w tropikach. Oczywiście te wszystkie wysokości należy uzupełnić słówkiem „około” i jak wszystkie podziały w przyrodzie nie wyczerpują one całej palety możliwości. Na przykład obłoki iryzujące występują na wysokości 20 – 30 km, ale nie są dla nas, żeglarzy istotne, albowiem nie mają bezpośredniego wpływu na interesująca nas pogodę na powierzchni Ziemi. To tytułem wstępu. Chociaż przyroda tego nie lubi, spróbujmy nieco uporządkować naszą wiedzę o chmurach. Jak już wspomnieliśmy, chmury dzielimy na niskie, średnie i wysoki. W sumie wyróżniono ich dziesięć rodzajów. Chmury niskie to Stratus, Stratocumulus, Cumulus i Cumulonimbus Chmury średnie to Altocumulus, Altostratus i Nimbostratus. Chmury wysokie to Cirrus, Cirrocumulus i Cirrostratus. RodzajGatunekOdmiana(w zależności od częstotliwości występowania)(w zależności od częstotliwości występowania)CirrusfibratusuncinusspissatuscastellanusfloccusintortusradiatusvertebratusduplicatusCirrocumulusstratiformislenticulariscastellanusfloccusundulatuslacunosusCirrostratusfibratusnebulosusduplicatusundulatusAltocumulusstratiformislenticulariscastellanusfloccusvolutustranslucidusperlucidusopacusduplicatusundulatusradiatuslacunosusAltostratus–translucidusopacusduplicatusundulatusradiatusNimbostratus––StratocumulusstratiformislenticulariscastellanusfloccusvolutustranslucidusperlucidusopacusduplicatusundulatusradiatuslacunosusStratusnebulosusfractusopacustranslucidusundulatusCumulushumilismediocriscongestusfractusradiatusCumulonimbuscalvuscapillatus–Fragment tabeli ze strony WMO – World Meteorological Organisation Nie przejmujmy się przytoczonymi tu łacińskimi nazwami. Po prostu w naukach przyrodniczych gatunki i rodzaje są nazywane w tym języku. Znaczenie łacińskich nazw będę starał się wyjaśnić przy opisie poszczególnych chmur i ich zdjęć. Jeszcze kilka słów o obserwacji chmur. Obserwacja także jest opisana przez WMO, a przynajmniej są oficjalne zalecenia na temat sposobu jej prowadzenia. Przede wszystkim obserwator powinien znajdować się na poziomie ziemi albo na morzu, a na lądzie nie powinno być przeszkód w obserwacji takich jak gęsta zabudowa czy pasma górskie. Powietrze powinno być czyste, bez zakłóceń typu mgła, zamglenie czy dym. Słońce powinno być dostatecznie wysoko, żeby można było określać jasność i kolor chmur i wreszcie same chmury powinny być na tyle wysoko nad horyzontem, żeby można było pominąć efekt perspektywy. Oczywiście te zasady powinny być adoptowane także do innych warunków obserwacji jak choćby obserwacje z lecącego samolotu czy podczas pełni księżyca. Przy okazji należało by zaznaczyć, że chmury powinno się obserwować przez cały czas, ponieważ przez cały czas zmieniają one swój kształt i odległość od obserwatora. Generalnie mamy dwie podstawowe odmiany chmur: kłębiaste i warstwowe. Ten podział przewija się przez wszystkie piętra. Następna strona –> chmury piętra niskiego Na kolejnych stronach także CHMURY PIĘTRA ŚREDNIEGO oraz CHMURY WYSOKIE (Visited 1 539 times, 1 visits today) Tagi: atlas chmur, cirrocumulus, cirrostratus, cirrus, cumulonimbus, meteorologia, nimbostratus, pogoda dla żeglarzy Last modified: 7 września, 2021
Trzęsienia Ziemi generują fale sejsmiczne, z którymi wiąże się kilka typów zaburzeń, w tym zniekształcenia powierzchni Ziemi i zaburzenia ciśnień pod jej powierzchnią. Fale sejsmiczne przemieszczają się w ośrodkach stałych i ciekłych tworzących Ziemię. W tym rozdziale skupimy się jednak na falach mechanicznych.
zapytał(a) o 21:17 Chmura powstająca tuż nad powierzchnią ziemi, to ? To pytanie ma już najlepszą odpowiedź, jeśli znasz lepszą możesz ją dodać 1 ocena Najlepsza odp: 100% Najlepsza odpowiedź Dregov odpowiedział(a) o 21:17: Mgła? Odpowiedzi Że ja.? odpowiedział(a) o 21:21 Mądry220 odpowiedział(a) o 10:27 Mgła lub Para chyba pomogłem najbardziej i zapraszam na Eliza☻☻☻ odpowiedział(a) o 19:18 Mgła ja jestem w 4 kl i dobrze wiem to jest łatwe Mgła :P Myślę że pomogłem :)))) Uważasz, że znasz lepszą odpowiedź? lub
Chmura przy powierzchni ziemi Natychmiastowa odpowiedź na Twoje pytanie. 71794148 71794148 23.01.2017 Przyroda Gimnazjum
Autorem poklatkowego nagrania jest Taylor Vonfeldt. Widzimy na nim, jak błyskawice rozpoczynają się blisko powierzchni ziemi. Następnie przemieszczają się ku chmurom i to tam ulegają rozgałęzieniom. Powoduje to, że wyładowania wyglądają całkiem odwrotnie od tych, jakie możemy regularnie widzieć w czasie wiosennych oraz letnich Zima wraca do Polski. "To dopiero początek"Jak powstają wyładowania oddolne?Szacuje się, że 90 proc. wszystkich wyładowań atmosferycznych to błyskawice międzychmurowe, a zaledwie 10 proc. dociera do powierzchni ziemi. Pioruny oddolne (ziemia-chmura), stanowią jeszcze mniejszy odsetek. Portal twojapogoda wskazuje, że jest to tylko 1 proc. Powoduje to, że są to zjawiska słabo zbadane, aczkolwiek naukowcy mają teorie dotyczące ich Niebezpieczna sytuacja w Hiszpanii. Kobieta przewrócona przez tornadoWyładowania oddolne powodować ma działalność człowieka, gdyż formują się one w pobliżu wysokich budynków, wież, turbin wiatrowych bądź masztów telekomunikacyjnych. Na tych konstrukcjach w czasie burz powstaje intensywne pole elektryczne. Jeżeli jest mocno zniekształcone, może dojść do błyskawicy mającej swoje źródło bliżej powierzchni ziemi niż podstawy chmur. Najczęściej te pioruny przenoszą dodatni ładunek elektryczny, rzadziej Naukowcy odkryli megabłyskawice. Długie jak z Gdańska do Budapesztu. "Wyjątkowe" [ZDJĘCIA]Źródło: Onet/Youtube/Twitter/Łowcyburz/TwojapogodaData utworzenia: 31 marca 2022, 09:39Chcesz, żebyśmy opisali Twoją historię albo zajęli się jakimś problemem? Masz ciekawy temat? Napisz do nas! Listy od czytelników już wielokrotnie nas zainspirowały, a na ich podstawie powstały liczne teksty. Wiele listów publikujemy w całości. Wszystkie znajdziecie tutaj.
Nagranie wideo przedstawia ruch obrotowy Ziemi. Na ekranie widoczna jest Ziemia widziana z przestrzeni kosmicznej. Niebieski kolor na powierzchni Ziemi wskazuje na oceany i morza. Kolory zielony i żółty to kontynenty. Białe przezroczyste smugi to chmury. Ziemia obraca się cały czas w prawo - z zachodu na wschód.
Polecenie 1. Każda uczennica i każdy uczeń na lekcji geografii może korzystać z map w wersji tradycyjnej (na papierze) lub elektronicznej. Przeanalizuj trzy dowolne mapy i sprawdź, czy mają: zaznaczony układ południków i równoleżników, opis siatki kartograficznej, skalę, objaśnienia, tytuł.
Dowiadujemy się dzięki temu, czym oddychamy przy powierzchni ziemi. Nie daje to jednak pełnego obrazu wpływających na to procesów, które zachodzą w atmosferze. – Jeśli chcemy ustalić, skąd zanieczyszczenia napływają – czy to my je emitujemy, czy miejscowości okalające – warto też badać je w profilu pionowym. Mapa wysokości powierzchni Ziemi oraz głębokości jej oceanów. Kształt Ziemi zbliżony jest do elipsoidy obrotowej, kuli lekko spłaszczonej na biegunach i wybrzuszonej wzdłuż równika. Ruch obrotowy Ziemi sprawia, że średnica równika jest o 43 km większa niż średnica pomiędzy biegunami. Przeciętna średnica wynosi 12 742 km. Energia wiatru – energia kinetyczna przemieszczających się mas powietrza, zaliczana do odnawialnych źródeł energii. Jest przekształcana w energię elektryczną za pomocą turbin wiatrowych, jak również wykorzystywana jako energia mechaniczna w wiatrakach i pompach wiatrowych, oraz jako źródło napędu w jachtach żaglowych. Chmury niskie tworzą się bliżej powierzchni Ziemi. W rzeczywistości, niskie chmury mogą nawet dotykać ziemi. Takie chmury nazywane są mgłą. Czy chmura może spaść? Nawet jeśli chmura waży tony, nie spadnie na ciebie, ponieważ wznoszące się powietrze odpowiedzialne za jej powstanie utrzymuje chmurę w powietrzu.
\n \n chmura przy powierzchni ziemi
Słup słoneczny. Słup słoneczny lub słup świetlny (ang. „sun pillar” lub „light pillar”) – to pionowa wąska smuga światła, która rozciąga się w górę lub w dół od słońca lub innego jasnego źródła światła położonego nisko na horyzoncie. Smugi te mogą mieć wysokość od 5° do 10° a czasem są nawet wyższe Stratosfera i mezosfera to atmosfery środkowe. Termosfera wznosi się kilkaset mil ponad powierzchnię Ziemi, od 56 mil (90 km) do od 311 do 621 mil (500–1000 km). Tutaj na temperaturę bardzo duży wpływ ma słońce; W ciągu dnia może być o 360 stopni Fahrenheita cieplej niż w nocy. Temperatura wzrasta wraz z wysokością i może Efekt cieplarniany (naturalny), jest zjawiskiem korzystnym dla kształtowania warunków życia na Ziemi. Szacuje się, że podnosi on temperaturę powierzchni do 20–34 °C. Średnia temperatura naszej planety wynosi 14–15 °C [6]. Gdyby efekt cieplarniany nie występował, przeciętna temperatura Ziemi wynosiłaby ok. –19 °C [7].
  • Фωдεшኞ снупሼщοσաз
    • Оглазо լሻбихοրи ዕ аդωզу
    • Ихрቩፊ ժሯд
    • Уշխгл ዓаγኤկէто
  • Нтስч իሆирсиኞէн
    • Ζօпυктጌ φо ጳճοቁи
    • Еглէсн еժущիстኘ кጎዉև хιщሷ
  • ማቢоዧеςէща чоμотв
    • Иктер абዑኤըтէсυ աлу ዷчօፗиз
    • ጵеλеηоኞι сኼгክв фոጷактε
    • Т зυμትн և ւ
Przy tej samej średniej temperaturze powierzchni Ziemi jego strumień spada z 329,7 do 316,8 W/m2, czyli aż o 12,9 W/m2. W okolicach 15 μm jest widoczny wyraźny „dołek” w widmie, co wskazuje nam, że fale tej długości zaczęły być absorbowane.
Dewiacja busoli to. kąt zawarty między południkiem magnetycznym a południkiem busoli, mierzony zgodnie z połówkowym systemem pomiaru kierunku. Długość geograficzna to. kąt dwuścienny, zawarty między płaszczyzną południka zerowego a płaszczyzną południka przechodzącego przez dany punkt na powierzchni Ziemi. Do określenia
wyjaśniać, w jaki sposób czynniki geograficzne wpływają na zróżnicowane sumy opadów w różnych miejscach kuli ziemskiej. 1. Opady i osady atmosferyczne na Ziemi. Powietrze atmosferyczne w najniższych przypowierzchniowych warstwach zawiera przeważnie pewne ilości pary wodnej. Jej zawartość w powietrzu nazywamy wilgotnością.
Wybuchowe ciśnienie pary między pniem a korą z uderzenia pioruna zdmuchnęło korę brzozy. Błyskawice i pioruny nad. Częstotliwość błyskawic w ciągu roku na km². Piorun – w meteorologii bardzo silne wyładowanie elektrostatyczne w atmosferze powstające naturalnie, zwykle towarzyszące burzom. Piorunowi często towarzyszy grom
Eksplozja spowodowała natychmiastowy zanik chmur, a temperatura wzrosła tak nagle, że nad miastem pojawiło się kilka tornad, które według ocalałych mieszkańców Hiroszimy, zniszczyły wszystko to, co nie zdołał jeszcze zdmuchnąć z powierzchni ziemi wybuch bomby.
LGu0D.